Ma túy tổng hợp là chất gây nghiện có nguồn gốc tổng hợp và sử dụng bất hợp pháp.
–Các chất kích thích dạng amphetamine: amphetamine, methamphetamine (đá), ecstasy (thuốc lắc)
–Cần sa tổng hợp (cannabinoid – “K2”, “Spice”)*
–Cathinones (“muối tắm”) – giống cocaine*
Các kiểu sử dụng
• Sử dụng liên tục đến khi kiệt sức
– 2-4h một liều ngay khi liều ban đầu giảm tác dụng, trong 3-4 ngày
liên tiếp
– Ngủ li bì 24-48 tiếng sau mỗi đợt sử dụng
• Sử dụng mạn tính
– Dùng nhiều lần trong ngày, > 20 ngày/tháng
• Sử dụng không thường xuyên
– Dùng vào cuối tuần, ngày lễ
– Dùng với bạn bè ở các bữa tiệc
Đường sử dụng
• Nuốt: ecstasy, methamphetamine dạng viên
• Hút*: methamphetamine dạng tinh thể (đá) và viên
• Tiêm*: methamphetamine dạng viên
So với dạng nuốt thì hút và tiêm có tác dụng nhanh & mạnh hơn.
Tác động tức thì của ma túy tổng hợp lên người sử dụng
Ma túy tổng hợp làm tăng
– Nhịp tim
– Huyết áp
– Giãn đồng tử
– Hô hấp
– Độ nhạy giác quan
– Năng lượng
Giảm
– Ngon miệng
– Ngủ
– Thời gian phản ứng
Tác động về lâu dài của ma túy tổng hợp lên người sử dụng
Run, sức khỏe yếu, khô miệng, sút cân, đau đầu, ho, sâu răng, nhiễm trùng xoang, môi khô, da dầu, vã mồ hôi, chán ăn tâm lý,
Chẩn đoán rối loạn sử dụng chất (theo DSM V)
Tiêu chuẩn thực thể
1) Cần nhiều chất hơn để đạt được cảm giác mong muốn (độ dung nạp)
2) Xuất hiện triệu chứng cai, có thể giảm nhẹ khi sử dụng chất.
Tiêu chuẩn tâm lý
1) Sử dụng chất với lượng nhiều hơn và trong thời gian dài hơn dự tính
2) Muốn giảm hoặc dừng sử dụng nhưng không thành công
3) Dành nhiều thời gian để ûm kiếm, sử dụng và phục hồi sau khi sử dụng chất
4) Không làm được những việc nên làm trong công việc, ở nhà hoặc ở trường do sử dụng chất
5) Tiếp tục sử dụng, kể cả khi việc sử dụng làm ảnh hưởng tới các mối quan hệ
6) Bỏ các hoạt động xã hội, công việc hoặc giải trí quan trọng vì sử dụng chất
7) Tiếp tục sử dụng dù gặp nguy hiểm do việc sử dụng
8) Tiếp tục sử dụng dù biết gặp vấn đề thực thể hoặc tâm lý có thể vì việc sử dụng gây ra hoặc làm xấu đi.
9) Thèm nhớ & cảm giác buộc phải sử dụng chất
Quan điểm điều trị hiện đại
• Phát hiện sớm vấn đề và can thiệp trước khi tiến triển nặng hơn.
• Giảm tác hại của việc sử dụng (vs. ngừng sử dụng hoàn toàn)
• Thời gian duy trì trong điều trị càng dài, hiệu quả điều trị càng cao
Tóm lại
• Ma túy tổng hợp đang gia tăng tại Việt Nam và châu Á
• Ma túy tổng hợp làm suy giảm nhận thức, tăng bạo lực và các bệnh lây truyền qua đường tình dục
• Điều trị hiệu quả nhất là liệu pháp nhận thức – hành vi kết hợp với thuốc
• Can thiệp càng sớm, hiệu quả càng cao